စိတ်ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို ဘယ်လိုကူညီမလဲ

ဘဝမှာ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို တွေ့ရတဲ့အခါ ဘယ်လိုကူညီရမလဲဆိုတာ မသိဘဲ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မှတ်ထားရမှာက သူတို့ရဲ့ဘေးနားမှာရှိနေပေးဖို့အတွက် သင်ဟာ စိတ်ရောဂါကုဆရာဝန်တစ်ယောက် ဖြစ်နေဖို့ မလိုပါဘူး။ သင်ရဲ့နားလည်မှုနဲ့ ပံ့ပိုးမှုဟာ သူတို့အတွက် အကြီးမားဆုံး အကူအညီ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရုန်းကန်နေရတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို ကူညီဖို့အတွက် ဒီအဆင့်တွေကို လိုက်နာနိုင်ပါတယ်။

ပထမအဆင့်- နားလည်ပြီး နားထောင်ပေးပါ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်အတွက် သင်လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အရေးအကြီးဆုံးအရာကတော့ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခြင်းမရှိဘဲ နားထောင်ပေးဖို့ပါပဲ။ သူတို့ပြောတာကို အာရုံစိုက်နားထောင်ပါ။ အကြံဉာဏ်ပေးဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဖြေရှင်းချက်ရှာဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့။ တခါတလေမှာ သူတို့ခံစားချက်တွေကို ရင်ဖွင့်ဖို့ ဘေးနားမှာ နားထောင်ပေးမယ့်သူတစ်ယောက်ကိုပဲ လိုအပ်တာမျိုး ရှိတတ်ပါတယ်။

• "မင်းပြောတာကို ငါနားထောင်နေပါတယ်။"

• "မင်းခံစားနေရတာတွေကို ပြောပြလို့ရတယ်။"

ဒုတိယအဆင့်- သူတို့ခံစားချက်ကို လက်ခံပေးပါ သူတို့ခံစားနေရတာတွေဟာ မှန်ကန်ပြီး အရေးပါကြောင်း သူတို့ကို သိစေပါ။ သူတို့ရဲ့ ဝေဒနာကို လျစ်လျူရှုတာမျိုး မလုပ်ပါနဲ့။ ဒါဟာ သူတို့တစ်ယောက်တည်း ခံစားနေရတာမျိုး မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုလည်း ပြောပေးပါ။

• "ဒီလိုခံစားရတာ ပုံမှန်ပါပဲ။"

• "မင်းပြောတာကို ငါနားလည်ပါတယ်။"

တတိယအဆင့်- လက်တွေ့ကျတဲ့ အကူအညီတွေပေးပါ "တစ်ခုခု အကူအညီလိုရင် ပြောနော်" လို့ ပြောတာထက် ပိုပြီးတိကျတဲ့ အကူအညီတွေ ပေးပါ။

• "ညစာအတွက် ငါတစ်ခုခု လိုက်ပို့ပေးရမလား။"

• "ဒီည ငါတို့ အတူတူရုပ်ရှင်ကြည့်ရအောင်။"

• "လမ်းလျှောက်ထွက်ဖို့ အတူတူ သွားကြမလား။"

စတုတ္ထအဆင့်- ပညာရှင်အကူအညီကို ညင်သာစွာအကြံပြုပါ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်အနေနဲ့ သင့်အကူအညီဟာ အရေးကြီးပေမယ့် အားလုံးကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပညာရှင်အကူအညီရယူဖို့ကို ညင်သာစွာ အကြံပြုပါ။ သူတို့ကို အပြစ်တင်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်အတွက် ပိုကောင်းတဲ့လမ်းကြောင်းတစ်ခုအဖြစ် ပြောပေးပါ။

• "ပညာရှင်တစ်ယောက်နဲ့ စကားပြောကြည့်တာက မင်းအတွက် တကယ်ကို အကျိုးရှိနိုင်တယ်လို့ ငါထင်တယ်။"

• "မင်းစိတ်ကျန်းမာရေးအတွက် ပိုကောင်းလာအောင် ကူညီပေးနိုင်မယ့်သူတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ မင်းသိစေချင်ပါတယ်။"

ရှောင်ရန်အချက်များ

• "အားတင်းထားပါ" ဒါမှမဟုတ် "ဒီလောက်ဆို ဘာမှမဖြစ်ပါဘူး" လို့ မပြောပါနဲ့။ ဒီစကားတွေက သူတို့ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို လျစ်လျူရှုရာ ရောက်ပါတယ်။

• ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ မယူပါနဲ့။ သူတို့ ခပ်ဝေးဝေးနေတာ ဒါမှမဟုတ် စိတ်တိုနေတာက သူတို့ ရုန်းကန်နေရတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ သင့်ကို စိတ်မဝင်စားတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။

• သူတို့ကို ပြင်ဆင်ဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့။ သင်ဟာ သူတို့အတွက် သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်သာ ဖြစ်ပြီး စိတ်ရောဂါကုဆရာဝန် မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သတိထားရန်ပါ။

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို ကူညီဖို့အတွက် သင်ကလည်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာနေဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သူငယ်ချင်းအတွက် အချိန်ပေးရင်းနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ဖို့လည်း မမေ့ပါနဲ့။ သူတို့ဘေးနားမှာရှိနေပေးတာက သင့်ရဲ့ အကြီးမားဆုံးသော လက်ဆောင်တစ်ခုပါပဲ။

References
National Alliance on Mental Illness (NAMI). (n.d.). How to Help a Friend with a Mental Health Condition. Retrieved from
https://www.nami.org/Your-Journey/Family-Members-and-Caregivers/Help-a-Friend
Mind. (n.d.). How to support someone with a mental health problem. Retrieved from
https://www.mind.org.uk/information-support/guides-to-support-and-services/seeking-help-for-a-mental-health-problem/supporting-someone/
Mental Health First Aid (MHFA). (n.d.). What to say when someone is struggling with their mental health. Retrieved from
https://www.mentalhealthfirstaid.org.uk/learning-pathways/helping-a-friend/
HelpGuide. (n.d.). Helping a Loved One with Depression. Retrieved from
https://www.helpguide.org/articles/depression/helping-a-loved-one-with-depression.htm